วงปีไม้และการวิเคราะห์วงปีไ้ม้กับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ

การเจริญของลำต้นพืชในแต่ละช่วงทำให้เกิดเป็นวงปี (annual ring/tree ring)

• วงปีเกิดจากการเจริญเติบโตทุติยภูมิของเนื่อเยื่อแคมเบียมในพืชใบเลี้ยงคู่ 
• พบในรากและลำต้น แต่เห็นชัดในลำต้นมากกว่าในราก 
• จำนวนวงก็จะมากน้อยตามอายุของต้นไม้
• ฤดูฝน แคมเบียม ว่องไวแบ่งตัวเร็ว secondary  xylem จำนวนมาก เซลล์มีผนังเซลล์ค่อนข้างบาง (สีจาง)
• ฤดูแล้ง(ร้อน+หนาว) แคมเบียม เฉื่อยชาจึงแบ่งตัวช้า (หรือไม่แบ่งเลย) ได้ secondary  xylem จำนวนน้อยและมีขนาดเล็กแต่มีผนังหนา (สีเข้ม)
• วงปี ใช้บอกอายุต้นไม้   ใช้บอกข้อมูลปริมาณน้ำฝนที่ตกต่อเนื่องในแต่ละรอบปีจากอดีตถึงปัจจุบันได้  ใช้บอกทิศได้

      ในการสร้างแบบจำลองสภาพภูมิอากาศในอนาคต จะต้องเกิดจากการคาดคะเนข้อมูลในเชิงปริมาณน้ำฝนในอดีตเป็นเวลาหลายปี (ร้อยปี) แต่เนื่องจากการตรวจวัดปริมาณน้ำฝนของกรมอุตุินิยมวิทยาในอดีตนั้นยังขาดการเก็บข้อมูลอย่างต่อเนื่อง และเป็นช่วงระยะเวลาอันสั้น จึงทำให้นักวิทยาศาสตร์ใช้ข้อมูลตัวแทน (proxy data) อย่างการวิเคราะห์วงปีไม้ หรือเทคนิคทางด้านรุกขกาลวิทยา (Dendrochronology) โดยการเจาะเอาไส้ไม้ตัวอย่าง (sample core) ด้วยสว่านเจาะวัดความเพิ่มพูน (Increment Borer) แล้วนำมาิวิเคราะห์ผลด้วยเครื่องอ่านวงปีไม้ด้วยระบบดิจิตอลในห้องปฏิบัติการวงปีไม้และการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ แล้วนำผลค่าเส้นดัชนีวงปีไม้มาใช้เป็นข้อมูลตัวแทน กล่าวคือ ลายเส้นบนเนื้อไม้ในแต่ละวงนั้นเกิดจากการได้รับอิทธิพลของปริมาณน้ำฝนที่แตกต่างกันในแต่ละรอบปี สามารถที่จะบ่งบอกได้ถึงสภาพภูมิอากาศในอดีต ทั้งปริมาณน้ำฝนและอุณหภูมิ ในช่วงเวลาที่กรมอุตุนิยมวิทยายังไม่ได้เริ่มจดบันทึกข้อมูล นอกจากนี้วงปีไม้ยังสามารถช่วยบ่งบอกถึงสภาพสิ่งแวดล้อมต่าง ๆ ในอดีตในพื้นที่ที่ต้นไม้นั้นเจริญเติบโตเพื่อให้ทราบถึงสภาพแวดล้อมในอดีตว่ามีการ เปลี่ยนแปลงอย่างไรบ้าง 

      วงปีไม้จึงเป็นหลักฐานหนึ่งที่ได้รับการพิสูจน์และทำการศึกษากันอย่างกว้าง ขวางในประเทศต่าง ๆ แล้วว่ามีศักยภาพ ในประเทศไทยเพิ่งมีการศึกษากันอย่างจริงจังและต่อเนื่องตั้งแต่ปี พ.ศ. 2538 และพบว่าต้นไม้ที่มีศักยภาพในการศึกษาข้อมูลตัวแทนของวงปีไม้นั้น ได้แก่ ไม้สักและไม้สนสองใบ เป็นต้น

แหล่งข้อมูล

1. ขวัญชัย ดวงสถาพร และคณะ. การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในอดีตมากกว่า 200 ปี ในท้องที่ภาคกลาง ภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทยโดยสร้างจากวงปีต้นไม้. ภาควิชาการจัดการป่าไม้ คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.

         (http://rdi.ku.ac.th/kasetresearch54/GroupEnvironment/16-khwanchai_duang/template.html)

2. นาฏสุดา ภูมิจำนงค์. ศูนย์วิจัยและฝึกอบรมด้านวงปีไม้และการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ. คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ศาลายา นครปฐม. (http://www.en.mahidol.ac.th/TRC/index.html)